پیشنهاد ساختاری برای ارزیابی و اجرای طرح های کلان ملی توسعه فناوری

در سال‌های اخیر، مبحث تصویب و ارزیابی طرح‌های کلان ملی در کشور ما مورد تأکید و توجه خاص قرار گرفته است و نهاد‌ها و دستگاه‌های مختلفی در کشور به این بحث پرداخته‌اند و هر یک با رویکرد خاص خود گام‌هایی در راستای پیشبرد طرح‌های کلان ملی در مسیر تصویب، اجرا و ارزیابی برداشته‌اند. اما با توجه به آسیب‌های موجود در مسیر اجرای طرح‌های کلان و مشکلاتی که در تجربه‌های قبلی در فرایند اجرای این طرح‌ها وجود داشته، ضروری است تا به منظور ممانعت از تکرار چنین مشکلاتی، ملاحظاتی در فرایند اجرا و ارزیابی این طرح‌ها اعمال گردد. کمیسیون صنایع، معادن، و ارتباطات شورای عالی عتف که بر اساس رسالت خود به عنوان بخشی از نظام علم و فناوری کشور، در فعالیت‌های قبلی اقدام به تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور در حوزه تخصصی صنعت، معدن، و ارتباطات، تعریف شاخص‌های انتخاب طرح کلان ملی، و انتخاب طرح های کلان ملی کرده است، تلاش کرده تا بر اساس تجربه‌های موفق جهانی، مدلی را برای ساختاربندی و سازماندهی فرایند اجرای طرح‌های کلان ملی و نیز طراحی و اجرای سیستم نظارت و پایش مستمر فرایند اجرا در کشور، ارائه دهد. در این راستا، سه مدل موفق جهانی، شامل مدل ساختار طرح‌های کلان اتحادیه اروپا بر اساس برنامه FP7، مدل سکوهای فناوری اتحادیه اروپا، و مدل بنیاد ملی علوم آمریکا، و نیز تجربه‌ها و مطالعه‌های انجام شده در داخل کشور مورد مطالعه قرار گرفت و مدلی برای ارزیابی و اجرای طرح‌های کلان ملی در کشور استخراج شد. در مقاله حاضر ضمن مرور مدل‌های مذکور، به تشریح مدل پیشنهادی پرداخته خواهد شد.